دهمین جشنواره

  •  تاریخچۀ بهره وری در دنیا
  • جشنوارۀ ملی بهره وری در ایران
  • چشم انداز جشنواره ملی بهره وری
  • اهداف جشنوارۀ ملی بهره وری
  • سامانه ملی اندازه گیری شاخص های بهره وری ایران
  • لزوم برگزاری جشنوارۀ ملی بهره وری
  • ارکان جشنواره
  • نکات متمایز کننده جشنواره ملی بهره وری با سایر جوایز ملی   

اکنون در دورانی قرار داریم که سازمان ها نمی توانند فعالیت های خود را تنها به تولید محصولات محدود نمایند. با افزایش رقابت، سازمان ها ناچار به کاهش هزینه ها در جهت افزایش رقابت پذیری سازمان خود با رقبا هستند. در این بین مفاهیمی همچون بهره وری ارزش خود را آشکار می سازند. مفاهیمی که به دنبال بهترین استفاده از منابع در دسترس سازمان با استفاده از پایین ترین هزینه و بالاترین سود برای مشتریان، سهام داران و درنهایت سازمان هستند.
طبق تعریف مرکز بهره وری ژاپن، بهره وری عبارتست از به حداکثر رساندن استفاده از منابع، نیروی انسانی، تسهیلات و غیره به طریقه علمی و کاهش هزینه های تولید، گسترش بازارها، افزایش اشتغال، کوشش برای افزایش دستمزدهای واقعی و بهبود معیارهای زندگی آ نگونه که به سود کارکنا ن، مدیریت و عموم مصرف کنندگان باشد.
همچنین طبق تعریف مرکز بهره وری ایران، بهره وری، یک فرهنگ و نگرش عقلایی به کار و زندگی است که هدف آن هوشمندانه کردن فعالیتها برای دستیابی به زندگی بهتر و فعالتر است.

تاریخچۀ بهره وری در دنیا
شروع استفاده از کلمه بهره وری در فرهنگ اقتصادی مربوط به دو قرن قبل است. در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در کشورهای صنعتی، بهره وری به عنوان یک طرز فکر و فرهنگ تلقی می شود، تفکر پیشبرد و بهبود آنچه که وجود دارد. بهره وری مفهومی است که برای نشان دادن نسبت برون داد بر درون داد یک فرد، واحد و سازمان بکار گرفته می شود.
از کشورهایی که در این عرصه همواره با برنامه ریزی استراتژیک پیش رفته و موفق نیز بودند می توان به ژاپن، آمریکا و انگلستان اشاره نمود.

جشنوارۀ ملی بهره وری در ایران
ایده شکل گیری جشنواره ملی بهر ه وری در سالیان اول برنامه توسعه چهارم، توسط عده ای از کارشناسان بهره وری و مدیریت کیفیت مطرح و سپس مورد حمایت و توجه ریاست اتاق بازرگانی و صنایع و معادن واقع شد.
این فکر که برگرفته شده از محتوای برنامه چهارم توسعه بود، در سال ۱۳۸۶ باعث ایجاد مرکز مدیریت بهره وری گردید. این مرکز که وابسته به گروه مهندسین مشاور پارسیان هوشمند سرآمد است در راستای تحقق ماموریت خود که همانا راه اندازی چرخه بهره وری در تمامی سازمانهای ایرانی است و به منظور ترویج فرهنگ بهره وری و لزوم هدفگذاری سازمانها بر اساس بهبود شاخصها و استفاده از چرخه بهره وری، بر آن است تا از طریق ارائه خدمات خویش در زمینه بهره وری توجه تمامی بخشهای اقتصادی کشور را به سمت موضوع بهره وری سوق دهد و از این مسیر، اهداف برنامه های توسعه کشور را عملیاتی نماید.
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۶ و با پروژه اندازه گیری و تجزیه و تحلیل و تهیه طرح جامع بهبود بهره وری در شرکت های زیر مجموعه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران و در بخشهای مختلف صنعت از جمله فولاد، سیمان، آلومینیوم، زغال سنگ، سنگ آهن، مس و… کار خود را در عمل آغاز نمود.
پس از اجرای موفق این پروژه، مرکز اقدام به اندازه گیری شاخصهای بهره وری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از سال ۱۳۸۲ نمود و سرانجام در ابتدای سال ۱۳۸۷ طرح جامع جشنواره ملی بهره وری را با همراهی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کلید زد.

چشم انداز جشنواره ملی بهره وری
در راستای تحقق مفاد برنامه های توسعه واهمیت افزایش بهره وری در تمامی سطوح کلان و خرد اقتصاد کشور و لزوم بهره گیری از سازوکار اجرایی برای تحقق چشم انداز ۲۰ ساله نظام، اتاق بارزگانی و صنایع ومعادن ایران جشنواره ملی بهره وری را برگزار می نماید.

اهداف جشنوارۀ ملی بهره وری
مهمترین اهدافی که برای ایجاد جشنواره ملی بهره وری از ابتدا ترسیم گردید، عبارتند از:
-۱ توسعه نظام جامع سنجش و اندازه گیری بهره وری درکشور
-۲ ایفای نقش پیشبرنده در افزایش بهره وری سازمانها و شرکت های کشور
-۳ تشویق بنگاهها برای اندازه گیری و تجزیه و تحلیل شاخص های بهره وری و انجام پروژه های بهبود با بهره گیری از مدل مدیریت بهره ور سرآمد
-۴ افزایش توان رقابت پذیری سازمان ها و شرکت های ایرانی در محیط کسب و کار بین المللی و همچنین افزایش سازگاری آنها با بازارهای جهانی
۵-ایجاد زیرساختاراطلاعاتی مناسب جهت توسعه فعالیت های بهینه کاوی در سطح ملی و بین المللی
-۶ شناسایی و تجلیل از بهره ورترین و پرتلاش ترین سازمانها، شرکت ها و مدیران کشور

سامانه ملی اندازه گیری شاخص های بهره وری ایران
این مرکز با مأموریت کمک به رشد اقتصادی کشور از طریق افزایش بهره وری در سطح ملی و راه اندازی چرخۀ مدیریت بهره وری در تمام سازمان و شرکت های ایرانی فعالیت خود را از سال ۱۳۸۶ آغاز نمود و در این راستا تاکنون شاخص های مالی، اقتصادی و بهره وری بیش از ۱۳۰۰ سازمان تولیدی، خدماتی و بازرگانی را در قالب ۵۲ بخش اقتصادی اندازه گیری وتجزیه وتحلیل نموده و هم اکنون نیز خدمات خود را در این زمینه به منظور ارائه راهکارهای علمی و اقتصادی در جهت افزایش توان رقابت پذیری بنگاه های اقتصادی در کشور ارائه می دهد. مهمترین ویژگی خدمات مرکز، ارائۀ خدماتی متمایز و منحصر به فرد در کشور، مطابق با نیاز روز مشتریان با حداکثر سرعت و حداقل هزینه از طریق بهره گیری از سامانه تحت وب www.IRPMC.ir می باشد.

لزوم برگزاری جشنوارۀ ملی بهره وری
یکی از مهمترین راه ها برای رشد و شکوفایی اقتصادی در هر جامعه، ارتقا و افزایش بهره وری می باشد. در کشور ما نیز توسعۀ اقتصادی همواره از راه افزایش سرمایه گذاری ها اتفاق افتاده است. و علی رغم هدف گذاری هایی که در سطح ملی ودر قالب برنامه های ۵ سالۀ توسعه تاکنون تعریف شده بود، هیچگاه و در هیچ مقطع زمانی دستیابی به اهداف بهره وری محقق نشد. این موضوع از مهمترین نشانه ها در کشور در زمینه کمبود یک عامل تشویقی و محرک برای بخش های مختلف اقتصادی جهت توجه بیشتربه موضوع بهره وری بود. اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به عنوان بالاترین سطح سازمان های خصوصی درکشور به منظور پاسخگویی به چنین نیاز و کمبودی در کشور، مسئولیت برگزاری چنین جشنواره ای در سطح ملی ودربخش های اقتصادی مختلف را برعهده گرفته است.

ارکان جشنواره
جشنواره ملی بهره وری دارای ۵ رکن اصلی است که عبارتند از:
۱٫    شورای سیاستگذاری(که ریاست آن در حال حاضر به عهدۀ جناب آقای دکتر نهاوندیان می باشد). وظیفه این شورا، تصویب اساسنامه ها و نظام نامه ها، سیاستگذاری و برنامه ریزی کلان، نظارت عالی برای اجرای برنامه ها و … است.
۲٫    کمیته راهبری که وظیفه اصلی آن تدوین برنامه های اجرایی، تهیه پیشنهادات برای تصویب شورای سیاستگذاری، نظارت بر روند اجرایی، تع یین افراد کمیته علمی و… است.
۳٫    کمیته علمی که وظیفه اصلی آن تهیه روشهای علمی و ارزیابی جشنواره، نظارت بر روند ارزیابیها و امور فنی جشنواره است.

۴٫  کمیته داوری که با مشارکت متخصصین و کارشناسان و اساتید دانشگاه به صورت آنلاین و با مشارکت حداکثری قضاوت و نظر کارشناسی را بر عملکرد شاخص ها و پروژه های ارتقای بهره وری بر عهده دارد.

۵٫    دبیرخانه پنجمین رکن جشنواره ملی بهره وری است که تحت نظر دبیر جشنواره فعالیت کرده و وظایف اصلی آن برگزاری جشنواره و انجام امور ترویجی است.

عناوین اعطایی به شرکت کنندگان در مسابقه ملی بهره وری
عناوین اعطایی شامل سه سطح به قرار زیر است:
الف -تندیس ملی بهره وری: از میان نامزدهای جشنواره در هر زیربخش، نامزدی که دارای بیشترین مجموع امتیاز از آرای کمیته داوران آنلاین ،در دو مرحله جشنواره شامل عملکرد شاخص های بهره وری به عنوان مرحله اول و سه پروژه ارتقای بهره وری به عنوان مرحل دوم  را کسب نماید به شرط تایید و تصویب کمیته علمی و بالاتر بودن از حدنصاب مشخص به عنوان الگوی مرجع در سطح کشور معرفی و برنده تندیس ملی بهره وری خواهد شد .
ب- لوح تقدیر از عملکرد شاخص های بهره وری: از میان نامزدهای منتخب کمیته علمی جشنواره در هر زیربخش، نامزدی که از حداقل تعیین شده کمیته علمی بالاتر باشد و بالاترین و پایدارترین شاخص بهره وری را در هر یک از شاخص ها با رای کمیته داوران آنلاین داشته باشند به عنوان الگو در سطح کشور معرفی و حایز دریافت لوح تقدیر از عملکرد شاخص های بهره وری خواهد شد.
ج- لوح تقدیر از پروژه ارتقای بهره وری : از میان نامزدهای کمیته علمی جشنواره در هر بخش پروژه ای که بیشترین امتیاز را در هر بخش توسط کمیته داوران آنلاین اخد نماید با تایید کمیته علمی حایز دریافت لوح تقدیر از پروژه ارتقای بهره وری میگردد.   

سپاس نامه: به تمامی نامزدهایی که حایز بند الف ،  ب و ج نشده اند ولی در هر دو مرحله حضور داشته اند لوح سپاس اهدا میگردد.

منطق امتیازدهی

منطق امتیازدهی در مرحله دوم : (رقابت بر اساس مقایسه شاخص های بهره وری به نرخ ثابت سال ۸۳ و بر مبنای اطلاعات صورت های مالی حسابرسی شده)

محورهای جشنواره در مرحله دوم

نام شاخص

معیار ارزیابی

امتیاز هر شاخص

(در سازمان های تولیدی)

امتیاز هر شاخص

(در سازمان های خدماتی)

بخش اصلی

(بر مبنای دوره ۵ ساله اخیر)

بهره وری نیروی کار

رشد پایدار بهتر از اهداف برنامه های توسعه

۶۵

۸۵

عملکرد بالاتر از میانگین

بهره وری سرمایه

رشد پایدار بهتر از اهداف برنامه های توسعه

۶۰

۷۵

عملکرد بالاتر از میانگین

بهره وری کل عوامل

رشد پایدار بهتر از اهداف برنامه های توسعه

۷۵

۹۰

عملکرد بالاتر از میانگین

مجموع امتیاز بخش اصلی

۲۰۰

۲۵۰

بخش جانبی

(بر مبنای دوره ۵ ساله اخیر)

درصد حاشیه سود خالص

رشد پایدار

۵۰

۷۵

عملکرد بالاتر از میانگین

فروش سرانه

رشد پایدار

۵۰

۷۵

عملکرد بالاتر از میانگین

مجموع امتیاز بخش جانبی

۱۰۰

۱۵۰

بخش ویژه

(بر مبنای دوره ۵ ساله اخیر)

بهره وری انرژی

رشد پایدار

۱۰۰

۰

عملکرد بالاتر از میانگین

مجموع امتیاز بخش ویژه

۱۰۰

۰

مجموع امتیاز مرحله دوم جشنواره ملی بهره وری

۴۰۰

۴۰۰

منطق امتیازدهی بخش ارزیابی  تجارب موفق ارتقاء بهره وری

ردیف

معیار ها

امتیاز هر معیار

۱

پروژه را شرح دهید. آیا این پروژه، عملیاتی است یا مدیریتی؟ فرآیندی است یا سیستمی  و ابتکاری؟ چگونه طراحی و اجرا شد؟ چقدر برای سازمان شما دارای اهمیت است؟ چه تعداد از کارکنان، مشتریان و تامین کنندگان تحت تاثیر قرار گرفته اند؟

۲۵

۲

آیا این پروژه در کل سازمان شما اجرا شده یا تنها در بخشی از سازمان؟ میزان درک کارکنان مرتبط، از پروژه چقدر است؟ چقدر اجرای این پروژه زمان برده است؟

۲۵

۳

چه چیزی در این پروژه نوآورانه است؟ آیا ایده ای جدید در آن نهفته است؟ آیا پروژه ای است که در گذر زمان به تدریج بهبود یافته است یا پروژه ای است که شما با الهام از سازمان دیگری اجرا نموده اید؟

۲۵

۴

میزان مناسب بودن برنامه عملیاتی تنظیم شده برای اجرای پروژه چقدر است؟

۲۵

۵

منافع مالی پروژه را که در نتیجه اجرا حاصل شده اند، شرح دهید.

۲۵

۶

منافع غیر مالی پروژه را که در نتیجه اجرا حاصل شده اند، شرح دهید.

۲۵

۷

آیا این پروژه به عنوان یک تجربه موفق مطرح می شود؟

۲۵

۸

چگونه این پروژه امکان توسعه و پیشرفت خواهد داشت؟

۲۵

مجموع امتیاز هر پروژه

۲۰۰

مجموع امتیاز قابل کسب در مرحله دوم جشنواره (مجموع امتیاز ۳ پروژه)

۶۰۰

نکات متمایز کننده جشنواره ملی بهره وری با سایر جوایز ملی
•    تعداد بالای سازمان هایی که در هر دورۀ جشنواره مورد بررسی قرار می گیرند. به جرأت می توان گفت هیچ برنامه ای با این تعداد شرکت کننده به تفکیک هرصنعت تا به امروز در ایران برگزار نشده است. در اولین دوره بیش از۴۰۰  شرکت و در دورۀ دوم درحدود ۵۰۰ بنگاه اقتصادی در بخش های مختلف با یکدیگر به رقابت می پردازند.
•    پایگاه دادۀ بسیار قوی که مقایسه بین شرکت کنندگان را بسیار عادلانه و نزدیک به واقعیت می نماید. این امر به سازمان کمک می نماید تا از این مقایسه بازخور کاراتری را دریافت نمایند. شرکت ها و سازمان ها در هربخش با تعداد زیادی از شرکتهای رقیب خود براساس اطلاعات واقعی مورد ارزیابی قرار می گیرند.
•    استفاده از نظرات متخصصین و بزرگان صنایع در قالب کمیتۀ علمی و داوران است. در دورۀ دوم جشنواره از نظرات متخصصین در عرصۀ صنعت برای انتخاب بهترین های صنعت مربوط نیز استفاده خواهد شدکه بر این اساس تاکنون بیش از ۲۰۰۰ داور از صنایع مختلف مورد تأیید دبیرخانۀ جشنواره قرار گرفته اند.