چهارمین گزارش روند رشد شاخص های اقتصادی جشنواره

اهمیت رشد ارزش افزوده و بهره وری در کشور

رشد تولید ناخالص داخلی در سطح ملی و یا ارزش افزوده در هر یک از بخش های اقتصادی از طریق دو منبع، یکی افزایش    نهاده ها (نیروی کار و سرمایه) و دیگری بهبود ساختارها (ماشین آلات تولید و تجهیزات نیرو، بهبود کیفیت نیروی انسانی و مدیریت) حاصل می شود. به جهت رقابت فشرده ای که در سطح جهان برای کسب سهم بیشتر از تجارت جهانی وجود دارد کشورهای جهان خصوصا کشور های توسعه یافته و در حال گذار تلاش می کنند تا رشد تولید ناخالص داخلی یا ارزش افزوده بخش ها را حتی الامکان از طریق بهبود ساختار ها تامین کنند. به عبارت روشن تر به جای اینکه تعداد نیروی انسانی خود را افزایش دهند تلاش می کنند تا با اجرای برنامه های آموزشی کوتاه مدت تخصصی، سطح مهارت شاغلان را افزایش دهند و یا اینکه به جای ایجاد ظرفیت های جدید، ظرفیت های موجود را به آخرین فناوری های نوین مجهز کنند. در این رابطه بررسی مستندات برنامه های توسعه کشور نشان می دهد که استراتژِی توسعه ملی کشور حصول رشد اقتصادی از افزایش در دو نهاده اصلی میزان سرمایه گذاری و اشتغال بوده است اما در حال حاضر با توجه به مشکلات موجود در تامین سرمایه و نیز ایجاد فرصتهای شغلی توجه به رویکردهای دیگر توسعه مد نظر برنامه ریزان کلان اقتصاد قرار گرفته است که یکی از این رویکرد ها همانطور که بیان شد توسعه اقتصادی از طریق بهبود ساختار ها یعنی افزایش بهره وری کل عوامل (TFP)می باشد. بر این اساس محاسبه رشد بهره وری کل عوامل در کشور و همچنین تعیین سهم آن در رشد اقتصادی جهت برنامه ریزی های آتی از اهمیت بسیاری برخوردار است به علاوه تعیین سهم دو عامل نیروی انسانی و موجودی سرمایه در رشد اقتصادی کشور و مقایسه آن با سهم رشد بهره وری کل عوامل در رشد اقتصادی ضروری می باشد. لذا بر اساس شاخص های اندازه گیری شده در مرکز مدیریت بهره وری ایران(irpmc.ir)، رشد شاخص های متوسط ارزش افزوده، متوسط بهره وری کل عوامل، متوسط بهره وری نیروی کار و متوسط بهره وری سرمایه محاسبه شده و در جداول زیر مقادیر رشد این شاخص ها در مقایسه با اهداف برنامه پنجم توسعه در بخش های صنعت، معدن و موسسات پولی و مالی قابل مشاهده می باشد:

مفهوم ارزش افزوده

ارزش افزوده مهمترین متغیر اقتصادی است که در محاسبه ارزش خروجی های ایجاد شده مورد استفاده قرار می گیرد. برای محاسبه تعداد زیادی از شاخص های بهره وری از ارزش افزوده بنگاه اقتصادی در یکسال مالی به عنوان یکی از مهمترین خروجیها استفاده می شود. ارزش افزوده در واقع عبارتست از ثروت اضافه‌ای که توسط شرکت از طریق فرآیند تولید و یا ارایه خدمات ایجاد می‌شود که با کسر نهاده‌های واسطه از عایدی‌ها به‌دست می‌آید برای مثال نهاده‌هایی نظیر سرمایه، نیروی انسانی متخصص در طی یک فرآیند، یک ارزش جدیدی تولید می‌کنند که در واقع به ارزش نهاده‌های ما افزوده می‌شود.

اهداف رشد ارزش افزوده در برنامه پنجم توسعه و مقادیر رشد آن به نرخ ثابت سال ۸۳
عنوان/سال	۸۷	۸۸	۸۹	۹۰
رشد ارزش افزوده بخش صنعت	۱۰۰	۱۰۲	۹۷	۱۲۳
رشد ارزش افزوده صنعت بر اساس برنامه توسعه ای	۱۰۰	۱۱۱	۱۲۲	۱۳۴
رشد ارزش افزوده بخش معدن	۱۰۰	۹۴	۱۰۵	۱۰۳
رشد ارزش افزوده معدن بر اساس برنامه توسعه ای	۱۰۰	۱۱۱	۱۲۲	۱۳۴
رشد ارزش افزوده بخش موسسات پولی و مالی	۱۰۰	۱۰۰٫۵	۹۹	۱۱۱
رشد ارزش افزوده موسسات پولی و مالی بر اساس برنامه توسعه ای	۱۰۰	۱۰۹	۱۱۸	۱۲۷